Η καλλιέργεια σπέρματος είναι μία εξέταση που γίνεται στο εργαστήριο και για την οποία απαιτείται ένα δείγμα σπέρματος. Σκοπός της εξέτασης είναι ο εντοπισμός πιθανών παθογόνων μικροοργανισμών που μπορούν να προκαλέσουν λοίμωξη στο ουροποιογενετικό σύστημα του άντρα. Επίσης, αναπόσπαστο στοιχείο της θετικής, για παθογόνα μικρόβια, καλλιέργειας είναι η εκτέλεση αντιβιογράμματος, που ενημερώνει τον θεράποντα ιατρό για το ποιο αντιβιοτικό είναι το καταλληλότερο, προκειμένου να εκριζωθεί ο παθογόνος μικροοργανισμός.
Κατά την καλλιέργεια του σπέρματος γίνεται έλεγχος για την παρουσία κοινών παθογόνων μικροοργανισμών (αερόβιων και αναερόβιων). Επίσης, πρέπει να ελέγχεται και η παρουσία άλλων μικροβίων, όπως το μυκόπλασμα και το ουρεόπλασμα. Τέλος, προαιρετικά γίνεται και ανίχνευση χλαμιδίων.
Πότε γίνεται;
Η καλλιέργεια σπέρματος είναι απαραίτητη, όταν ο άντρας αναφέρει αιφνίδια συμπτώματα από το κατώτερο ουροποιητικό και γενετικό σύστημα, όπως επώδυνη εκσπερμάτιση, αιμοσπερμία (παρουσία αίματος στο σπέρμα), αλλά και σε περιπτώσεις όπου αναφέρεται συχνουρία, δυσκολία στην ούρηση, επώδυνη ή επιτακτική ούρηση κλπ.. Ιδιαίτερα στις τελευταίες περιπτώσεις η καλλιέργεια σπέρματος πρέπει να συνδυάζεται και με καλλιέργεια ούρων, καθώς κάποιες φορές το παθογόνο μικρόβιο μπορεί να εντοπίζεται μόνο στα ούρα ή μόνο στο σπέρμα.
Ποια είναι η απαραίτητη προετοιμασία για την εξέταση;
Η εξέταση δεν απαιτεί καμία ιδιαίτερη προετοιμασία. Ωστόσο, βασικές οδηγίες είναι οι εξής:
Ο ασθενής δεν πρέπει να βρίσκεται υπό την επήρεια κάποιας αντιβιοτικής αγωγής και είναι απαραίτητο να μην έχει λάβει καμία αντιβιοτική αγωγή για διάστημα 7-10 ημερών τουλάχιστον. Επίσης, πριν δώσει το δείγμα προς εξέταση, ο ασθενής πρέπει να πλυθεί στην περιοχή μόνο με καθαρό νερό και όχι με οποιοδήποτε αντισηπτικό που μπορεί να μολύνει κατά λάθος το δείγμα. Σε κάθε άλλη περίπτωση, υπάρχει ο κίνδυνος να προκύψουν ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα (δηλαδή η εξέταση να δείξει ότι δεν υπάρχουν παθογόνοι μικροοργανισμοί, ενώ στην πραγματικότητα υπάρχουν).
Ποια είναι η διαδικασία της εξέτασης;
Είναι απαραίτητο να αποφευχθεί η μετάδοση μικροοργανισμών από άλλες πηγές εκτός του σπέρματος, όπως για παράδειγμα από το δέρμα ή από ήδη μολυσμένο δοχείο. Κατά τη λήψη του δείγματος, ο άντρας θα πρέπει να προσέξει τα εξής:
Το δοχείο της συλλογής θα πρέπει να είναι αποστειρωμένο.
Πρώτα πρέπει να ουρήσει.
Καλό πλύσιμο των χεριών και του πέους με κοινό σαπούνι, για να απομακρυνθούν όλα τα μικρόβια που υπάρχουν στο δέρμα.
Καλό ξέπλυμα του σαπουνιού με άφθονο νερό.
Καλό στέγνωμα των χεριών και του πέους με μία καθαρή πετσέτα.
Λήψη του δείγματος με εκσπερμάτιση, χωρίς να ακουμπήσει το πέος ή τα δάκτυλα στο εσωτερικό του δοχείου.
Κλείσιμο του δοχείου χωρίς να ακουμπήσουν τα δάκτυλα στο εσωτερικό τμήμα του καλύμματος.
Από τη στιγμή που θα γίνει η συλλογή το δείγμα πρέπει να δοθεί για μικροβιολογική εξέταση μέσα σε λιγότερο από τρεις ώρες.
Ποια είναι τα αποτελέσματα της εξέτασης;
Τα αποτελέσματα της εξέτασης στις περισσότερες περιπτώσεις είναι έτοιμα σε 48 ώρες, όσο δηλαδή απαιτείται για την επώαση των κοινών παθογόνων μικροοργανισμών. Τα αποτελέσματα μπορεί να είναι τα εξής:
Αρνητικά: Δεν ανευρέθηκε κανένα παθογόνο μικρόβιο.
Θετικά: Ανευρέθηκε κάποιο παθογόνο μικρόβιο. Σε αυτήν την περίπτωση, ακολουθεί αντιβιόγραμμα με λίστα αντιβιοτικών ουσιών στις οποίες είναι ευαίσθητος ο μικροοργανισμός. Σε κάποια παθογόνα μικρόβια, όπως το μυκόπλασμα και το ουρεόπλασμα, το αντιβιόγραμμα δεν είναι απαραίτητο, καθώς η θεραπεία είναι συγκεκριμένη. Ωστόσο, ο άντρας πρέπει να συμβουλευτεί και πάλι τον ιατρό, ο οποίος πρέπει να καθορίσει τη δοσολογία και τη διάρκεια της θεραπείας.
Επιμόλυνση: Στο δείγμα, αναγνωρίστηκαν τρία ή και παραπάνω είδη μικροβίων, που σημαίνει ότι η δειγματοληψία δεν ήταν υπό στείρες συνθήκες ή εκ των υστέρων το δείγμα μολύνθηκε από άλλες εξωτερικές πηγές εκτός του σπέρματος. Σε αυτήν την περίπτωση, η καλλιέργεια πρέπει να επαναληφθεί.