Είναι η συνεχής ή περιοδική αδυναμία επίτευξης ή διατήρησης της στύσης, για να υπάρξει μία επιτυχημένη σεξουαλική επαφή. Αυτό διαφέρει από τον ορισμό της σεξουαλικής δυσλειτουργίας, ο οποίος είναι ευρύτερος και περιλαμβάνει διαταραχές της ερωτικής επιθυμίας, της εκσπερμάτισης, του οργασμού και της ικανοποίησης. Ένα παροδικό επεισόδιο στυτικής δυσλειτουργίας δεν είναι αναγκαστικά σημαντικό και μπορεί να συμβεί στον καθένα. Αν, όμως, αυτό επαναλαμβάνεται ή είναι μόνιμο, θα πρέπει να απευθυνθείτε στον γιατρό σας. Αν δεν το αντιμετωπίσετε, με την πάροδο του χρόνου πιθανότατα θα σας προκαλέσει άγχος, προβλήματα στη σχέση σας και μείωση της αυτοπεποίθησής σας. Μπορεί να φαίνεται δύσκολο να μιλήσετε για κάτι τόσο προσωπικό, ακόμη και στον γιατρό σας· θα πρέπει, όμως, να γνωρίζετε ότι είναι ένα πρόβλημα υγείας, το οποίο μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Πόσο συχνά είναι τα προβλήματα της στύσης;
Εξαρτάται από την ηλικία, αφού στις νέες ηλικίες κάτω των 40 ετών το πρόβλημα αντιμετωπίζουν 1 στους 20 άντρες, στα 40-60 προβλήματα έχουν 1 στους 10 και πάνω από τα 60 έτη ένας στους 5 άντρες. Στην Ελλάδα, παρά την έλλειψη μεγάλης επιδημιολογικής μελέτης, η εκτίμηση είναι ότι υπάρχουν πάνω από 500.000 άντρες που ζουν με το πρόβλημα.
Ποιες ηλικίες έχουν συχνότερα πρόβλημα;
Οι άντρες, μετά τα 50 έτη, συνήθως έχουν οργανικό πρόβλημα. Ας μην ξεχνάμε ότι η στύση είναι κατά βάση ένα αγγειακό φαινόμενο, αφού, για να επιτευχθεί, θα πρέπει να αυξηθεί η αιματική ροή και το πέος να γεμίσει με αίμα. Αυτό εξηγεί και το γεγονός ότι το 70% των προβλημάτων της στύσης οργανικής αιτιολογίας οφείλονται σε αγγειακά αίτια. Μάλιστα, μία κακής ποιότητας στύση μπορεί να είναι ένδειξη προβλήματος στην καρδιά. Μελέτες έχουν δείξει ότι η αγγειακή στυτική δυσλειτουργία προηγείται κατά 3 έτη της στεφανιαίας νόσου. Ύστερα από συζήτηση με τον γιατρό ή η από επίσκεψη σε έναν Ουρολόγο, μπορεί να διαπιστωθεί εάν υπάρχει αγγειακό αίτιο. Αυτό γίνεται με μία ειδική εξέταση, το δυναμικό triplex αγγείων πέους.
Ποια είναι τα πιο συχνά αίτια στυτικής δυσλειτουργίας;
Η επίτευξη της στύσης είναι μια εξαιρετικά σύνθετη διαδικασία, στην οποία συμμετέχουν ο εγκέφαλος, ορμόνες, νεύρα, μύες, αγγεία και φυσικά τα συναισθήματα και ανώτερες ψυχικές λειτουργίες, όπως οι αισθήσεις, η μνήμη και η προσοχή. Μια διαταραχή στη διαδικασία αυτή μπορεί να είναι αίτιο στυτικής δυσλειτουργίας. Τα προβλήματα μπορεί να είναι οργανικά· στην πορεία, όμως, θα προστεθεί και το άγχος, το οποίο θα επιδεινώσει το πρόβλημα. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και ανάστροφα, ενώ συχνά υπάρχει εξαρχής ένας συνδυασμός οργανικών και ψυχολογικών παραγόντων.
Τα πιο συχνά οργανικά αίτια είναι:
Καρδιολογικές παθήσεις
Απόφραξη των αγγείων
Υψηλή χοληστερίνη και τριγλυκερίδια
Υψηλή αρτηριακή πίεση
Σακχαρώδης διαβήτης
Μεταβολικό σύνδρομο (συνδυασμός αυξημένου σωματικού λίπους γύρω από τη μέση, υψηλής αρτηριακής πίεσης, αυξημένων επιπέδων ινσουλίνης, υψηλής χοληστερίνης)
Παχυσαρκία
Νευρολογικά νοσήματα, όπως κακώσεις του νωτιαίου μυελού, νόσος του Πάρκινσον και Σκλήρυνση κατά Πλάκας
Ορμονικές διαταραχές (π.χ. χαμηλή τεστοστερόνη)
Νόσος Peyronie (ανάπτυξη ουλώδους πλάκας στον ινώδη χιτώνα του πέους)
Φάρμακα, όπως αντιψυχωτικά, αντικαταθλιπτικά, αντιισταμινικά, διουρητικά, αντιυπερτασικά κ.ά.
Κάπνισμα
Χρήση ναρκωτικών
Αλκοολισμός
Θεραπείες για καρκίνο του προστάτη (ορμονικές, ακτινοθεραπεία, ριζική προστατεκτομή)
Υπερπλασία του προστάτη (συνυπάρχει συχνά με στυτική δυσλειτουργία)
Χειρουργικές επεμβάσεις στην πύελο, όπως επεμβάσεις στο παχύ έντερο και στην κύστη ή στον προστάτη.
Τα πιο συχνά ψυχολογικά αίτια είναι:
Μύθοι γύρω από το σεξ και τις «επιδόσεις»
Άγχος
Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Προβλήματα στην οικογένεια ή στη σχέση
Δυσκολία στην επίτευξη μιας φυσιολογικής εγκυμοσύνης – υπογονιμότητα
Άγχος επίδοσης/διαταραχή προσοχής
Αγχώδεις διαταραχές
Φτωχή σεξουαλική επικοινωνία με την ερωτική σύντροφο
Κατάθλιψη
Ψυχιατρικές παθήσεις, όπως σχιζοφρένεια, διαταραχές προσωπικότητας κ.ά.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Ο Ουρολόγος, αρχικά, θα σας πάρει λεπτομερές ιατρικό και κατόπιν σεξουαλικό ιστορικό. Θα πρέπει να μιλήσετε ειλικρινά και να μην ξεχνάτε ότι ο γιατρός είναι εκπαιδευμένος να συζητά τέτοια ευαίσθητα θέματα. Άρα, μιλήστε ανοιχτά μαζί του, για να μπορέσει να σας βοηθήσει.
Στην πρώτη συνέντευξη, λοιπόν, ο γιατρός θέλει να μάθει όλες τις χρήσιμες ιατρικές πληροφορίες, όπως:
Αν έχετε άλλα προβλήματα υγείας ή χρόνιες παθήσεις
Τι φάρμακα παίρνετε
Αν έχετε υποβληθεί σε χειρουργικές επεμβάσεις και ποιες
Τυχόν προβλήματα στην ψυχική υγεία σας
Κατανάλωση και ποσότητα καπνού και αλκοόλ
Χρήση ουσιών
Μετά από αυτό, θα παρθεί ένα πλήρες σεξουαλικό ιστορικό, και ενδεικτικά ο γιατρός σας θα σας ζητήσεις πληροφορίες, όπως:
Περιγραφή του προβλήματος της στύσης (πόσο σκληρή γίνεται και πόσο διαρκεί)
Αν υπάρχουν άλλα σεξουαλικά προβλήματα (επιθυμίας, πρόωρης εκσπερμάτισης κ.ά.)
Χρόνος από την έναρξη του προβλήματος, αν είναι σταθερό ή περιοδικό και αν είναι σταθερά επιδεινούμενο με τον χρόνο
Αν η σύντροφος έχει κάποια σεξουαλικά προβλήματα (π.χ. μείωση επιθυμίας ή ύγρανσης λόγω εμμηνόπαυσης)
Αν η στύση είναι επιτυχής, όταν είστε μόνος (αυνανισμός), ή αν υπάρχουν νυκτερινές/πρωινές στύσεις
Αν έχετε παρατηρήσει παράγοντες που επιδεινώνουν το πρόβλημα (π.χ. μέρος, συγκεκριμένη σύντροφος κ.ά.)
Αν έχετε δοκιμάσει κάποια θεραπεία στο παρελθόν (π.χ. χάπια)
Με βάση το ιστορικό, συνήθως έχουμε μία εκτίμηση για το αν το πρόβλημα είναι ψυχολογικό ή οργανικό. Άντρες κάτω των 40 ετών, υγιείς, που δεν λαμβάνουν καμιά θεραπεία για οποιαδήποτε πάθηση και στους οποίους το πρόβλημα εμφανίστηκε ξαφνικά, ΔΕΝ χρειάζονται καμιά διαγνωστική εξέταση! Το πρόβλημα είναι ξεκάθαρα ψυχολογικό, και ο Ουρολόγος θα τους παραπέμψει σε σεξολόγο.
Τι διαγνωστικές εξετάσεις υπάρχουν;
Για τους περισσότερους ασθενείς η λήψη ενός καλού ιστορικού (ιατρικού και σεξουαλικού) και η κλινική εξέταση αρκούν, για να τεθεί διάγνωση. Αν, όμως, ο γιατρός σας το κρίνει σκόπιμο, θα σας ζητήσει να υποβληθείτε σε πιο ειδικές εξετάσεις, όπως:
Εξετάσεις αίματος, όπως για σάκχαρο, χοληστερίνη και τεστοστερόνη. Αν και από αυτές κρίνει ότι έχετε αυξημένο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο, ίσως σας παραπέμψει για μία καρδιολογική εκτίμηση.
Triplex αγγείων-πέους. Ο γιατρός θα προκαλέσει στύση στο ιατρείο και με τη βοήθεια ενός ειδικού μηχανήματος υπερήχων θα ελέγξει τη λειτουργία των αγγείων του πέους (αρτηριών και φλεβών). Η εξέταση αυτή διαρκεί περίπου μία ώρα.
Καταγραφή νυκτερινών στύσεων. Γίνεται με τη βοήθεια ενός μηχανήματος, το οποίο προσαρμόζεται στο πέος πριν από τον ύπνο. Σκοπός είναι να καταγράψει τον αριθμό και την ποιότητα των νυκτερινών στύσεων. Η εξέταση γίνεται στο σπίτι του ασθενή και βοηθά τον γιατρό να ξεχωρίσει την ψυχογενή από την οργανική στυτική δυσλειτουργία.
Αν από το ιστορικό υπάρχουν ενδείξεις για ψυχολογικό πρόβλημα, ο Ουρολόγος θα σας παραπέμψει για εκτίμηση σε ειδικό σεξολόγο ή ψυχίατρο, αντίστοιχα.
Πώς γίνεται η διάγνωση των αγγειακών προβλημάτων της στύσης;
Εάν είστε πάνω από 50 ετών με παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου (υψηλή χοληστερίνη ή τριγλυκερίδια, υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη) ή ήδη πάσχετε από καρδιαγγειακή νόσο, τότε μάλλον θα χρειαστεί να κάνετε μία ειδική διαγνωστική εξέταση που λέγεται triplex αγγείων πέους. Η εξέταση διαρκεί περίπου 1 ώρα και γίνεται στο ιατρείο. Συγκεκριμένα, ύστερα από ένεση στο πέος φαρμάκων που προκαλούν στύση, γίνεται εκτίμηση της αιματικής ροής στο πέος. Τα αποτελέσματα της εξέτασης είναι χρήσιμα, μόνον όταν καταφέρει ο γιατρός με τα φάρμακα να σας βοηθήσει να πετύχετε μία στύση αντίστοιχη με την καλύτερη στύση που πετυχαίνετε στο σπίτι σας μόνος ή κατά τη διάρκεια ερωτικής επαφής.
Τι θεραπευτικές δυνατότητες έχουμε σήμερα;
Η θεραπεία θα καθοριστεί από το είδος της στυτικής δυσλειτουργίας. Αν το αίτιο είναι ψυχογενές ή υπάρχουν προβλήματα στη σχέση, ένας εξειδικευμένος σεξολόγος θα μπορέσει να σας βοηθήσει να ξεπεράσετε το πρόβλημα. Συχνά, όταν το πρόβλημα είναι μεικτό, γίνεται συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμακευτικής θεραπείας.
Για τη στυτική δυσλειτουργία, η οποία οφείλεται σε οργανικά αίτια, οι επιλογές που υπάρχουν είναι:
Φάρμακα από το στόμα. Υπάρχουν, σήμερα, τρία διαφορετικά φάρμακα (σιλδεναφίλη, βαρδεναφίλη και ταδαλαφίλη). Ο γιατρός σας θα σας δώσει αναλυτικές οδηγίες για τον σωστό τρόπο λήψης, ώστε να έχετε τη μέγιστη αποτελεσματικότητα.
Θεραπεία με κρουστικά κύματα. Είναι μία νέα μορφή και ίσως η μοναδική θεραπεία που υπάρχει ως σήμερα, η οποία στοχεύει στο γενεσιουργό αίτιο της αγγειακής στυτικής δυσλειτουργίας.
Συσκευή αντλίας κενού. Είναι μία μέθοδος, κατά την οποία, με μία συσκευή που τοποθετείται μέσα στο πέος, δημιουργείται κενό αέρος, και αυτό προκαλεί είσοδο αίματος και διόγκωση του πέους. Στη συνέχεια, τοποθετείται ένας δακτύλιος στη βάση του πέους, για να διατηρηθεί η στύση. Σημαντικό είναι να γνωρίζετε ότι ο δακτύλιος δεν πρέπει να παραμένει τοποθετημένος για διάστημα μεγαλύτερο των 30 λεπτών. Η θεραπεία αυτή δεν είναι καλά αποδεκτή από νεότερους ασθενείς, αφού δεν προκαλεί σκληρή στύση.
Ενδοσηραγγώδεις ενέσεις. Ο γιατρός σας θα σας εκπαιδεύσει να κάνετε μία ένεση στο πέος, όταν θέλετε να έχετε στύση. Η διαδικασία είναι εύκολη στην εκμάθηση και εφαρμόζεται από εκατομμύρια ασθενείς σε όλον τον κόσμο. Σημαντικό είναι να καθοριστεί η σωστή δόση φαρμάκου, για να αποφευχθεί μία σημαντική επιπλοκή των ενέσεων, ο πριαπισμός, δηλαδή η παράταση της στύσης. Η επιπλοκή αυτή απαιτεί άμεση ιατρική αντιμετώπιση.
Ορμονοθεραπεία. Εφαρμόζεται σε μικρό ποσοστό ασθενών, οι οποίοι έχουν έλλειψη τεστοστερόνης. Με τα κατάλληλα σκευάσματα που θα σας χορηγήσει ο γιατρός σας, η τεστοστερόνη θα επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα. Σήμερα, χρησιμοποιούνται μία ενέσιμη μορφή (μία ένεση ανά 3μηνο), καθώς και οι τοπικές θεραπείες στο δέρμα (σπρέι, gel).
Πεϊκή πρόθεση. Εφαρμόζεται, όταν αποτύχουν όλες οι προηγούμενες μορφές θεραπείας. Χειρουργικά τοποθετείται μέσα στα σηραγγώδη σώματα του πέους μία ειδική συσκευή, η οποία μηχανικά προκαλεί στύση, όταν το επιθυμεί ο ασθενής. Στα μειονεκτήματα είναι το υψηλό κόστος. Οι επιπλοκές, αν και σπάνιες, είναι η μόλυνση και η απόρριψη της πρόθεσης (5% των περιπτώσεων). Χρειάζεται καλή ενημέρωση πριν από την τοποθέτησή της, ώστε να μη δημιουργηθούν λάθος προσδοκίες.
Ο γιατρός σας εξατομικευμένα θα σας προτείνει τη θεραπεία ή τον συνδυασμό θεραπειών που είναι κατάλληλος για εσάς, ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημά σας.